بیمه نامه بدنه اتومبیل
با اختراع اتومبیل، بیمه های اتومبیل نیز پا به عرصه وجود نهادند . اولین بیمه نامه حوادث تصادف اتومبیل در سال 1890 و اولین بیمه نامه خسارت اتومبیل در سال 1902 صادر شده است .
در این نوع بیمه، تعهد بیمه گر جبران خسارات وارده به وسیله نقلیه بیمه شده است. به عبارت دیگر، بیمه گر با بیمه کردن وسیله نقلیه تعهد می نماید در مقابل دریافت حق بیمه و پس از بازدید و تأیید سلامت اتومبیل، چنانچه به علت هر یک از حوادث مشمول بیمه( آتش سوزی، انفجار، تصادف، واژگونی ، سقوط و سرقت ) وسیله نقلیه دچار خسارت شده یا از بین برود، آن را تعمیر یا مبلغ خسارت را طبق شرایط بیمه نامه جبران کند.
با پرداخت حق بیمه اضافی می توان خطرات دیگری را نیز تحت پوشش بیمه بدنه قرار داد از جمله :
1- سرقت در جای قطعات اصلی و اضافی: در صورتی که خودرو سواری دارای پوشش خطرات اصلی باشد می تواند با پرداخت حق بیمه متعلقه لوازم اصلی و اضافی نصب شده روی خودرو را بدون اینکه سرقت کلی صورت گیرد تحت پوشش سرقت در جا قرار دهد. اتومبیل های مورد استفاده برای تاکسی تحت پوشش این بیمه قرار نمی گیرند.
2- بیمه هزینه ی ایاب و ذهاب : عبارت است از عدم استفاده از وسیله نقلیه به دلیل یکی از خسارات مشمول تعهد بیمه گر. حداکثر هزینه ی ایاب و ذهاب قابل پرداخت تحت این پوشش اضافی روزانه توافق می شود و مدت آن از سی روز در سال تجاوز نخواهد کرد. این پوشش منحصر به اتومبیل های شخصی است .
3- بیمه حوادث شخصی : بیمه گذار در تمام 24 ساعت شبانه روز تحت پوشش بیمه حوادث شخصی در این بیمه نامه قرار می گیرد . راننده اتومبیل نیز در صورتی که شخصی غیر از بیمه گذار باشد و بر اثر حوادث رانندگی اتومبیل دچار حادثه گردد تحت پوشش حوادث شخصی قرار می گیرد. حداکثر سن مشمول بیمه 75 سال تمام است .
4- بیمه خطر طبیعی : توسط این بیمه خسارات وارده به وسیله نقلیه مانند سیل، زلزله و طوفان و ... توسط شرکت بیمه جبران می شود. برخی شرکت های بیمه این موارد را با بیمه تکمیلی پوشش می دهند .
5- پوشش تکمیلی : در پوشش های تکمیلی مواردی مانند شکست شیشه به تنهایی یا خسارت های آتش سوزی مورد عمل قرار می گیرد.
خسارت های غیر قابل جبران
در مواردی مانند خسارتهای ناشی از جنگ و انفجارهای هسته ای و ... جبران خسارت در تعهد بیمه گر نخواهد بود .
هروسیلۀ نقلیه موتوری زمینی، ازجمله اتومبیل سواری شخصی درمعرض انواع خطر وخسارت قراردارد. خسارت احتمالی هر وسیلۀ نقلیۀ دیگر به اتومبیل مورد نظر از طریق بیمۀ اجباری آن وسیلۀ نقلیه باید جبران شود. صرف نظر از این نوع خسارت ، بیمۀ دیگری با عنوان بیمۀ بدنه، دیگر خسارات احتمالی اتومبیل را جبران می کند.
دربیمۀ بدنه، خسارت ناشی از وقوع خطرات تحت پوشش به دو دسته تقسیم می شود. دستۀ اول ، با عنوان خسارت ناشی ازوقوع خطرات اصلی عبارتند از:
-خسارت اتومبیل به علت برخورد با جسم ثابت یا متحرک و یا برخورد جسم دیگر به اتومبیل و یا واژگونی و سقوط اتومبیل و یا برخورد لوازم یا محمولات اتومبیل به آن درحین حرکت.
-خسارت اتومبیل به علت آتش سوزی، صاعقه و یا انفجار آن.
-خسارت وارده به اتومبیل خسارت دیده درحین نجات یا انتقال آن.
برخی از دارندگان اتومبیل به دلایلی مانند احساس اندک بودن احتمال وقوع برخی از خطرات اصلی ویا عدم احساس نیاز به بیمه برای جبران خسارت کلی یا جزئی آن، تمایل به خرید بیمۀ بدنه برای پوشش تمام خطرات اصلی ندارند. این اشخاص با پرداخت حق بیمۀ کمتر، می توانند اتومبیل را فقط درمقابل خسارت ناشی ازیک یا دو نوع از این خطرات بیمه کنند. این نوع بیمه، پوشش خطرات محدود نام دارد. خسارت جزئی وکلی ناشی از آتش سوزی یک مثال از این پوشش است.
دستۀ دوم خسارت ناشی از وقوع خطرات اضافی است. این خسارت در صورت درخواست بیمه گذار ، توافق بیمه گر و در ازای دریافت حق بیمۀ اضافی ، بیمه می شود. برخی از این خسارت ها عبارتند از :
-خسارت اتومبیل به علت سیل، زلزله و آتش فشان
-خسارت اتومبیل در مسابقۀ اتومبیل رانی یا آزمایش سرعت
-خسارت اتومبیل به علت حمل مواد منفجره، سریع الاشتغال یا اسیدی؛ مگر این که اتومبیل بیمه شده مخصوص حمل این مواد باشد.
-خسارت اتومبیل به علت پاشیده شدن رنگ، اسید ودیگر مواد شیمیایی بر روی آن، مگر این که ناشی ازوقوع خطر تحت پوشش باشد.
-خسارت اتومبیل به علت کشیده شدن میخ واشیای مشابه روی آن.
برخی از انواع خسارت وجود داردکه دربیمۀ بدنه اصولاً ، بیمه گر جبران آن را تعهد نمی کند. این خسارات عبارتند از:
-خسارت اتومبیل به علت جنگ، شورش، اعتصاب یا تهاجم
-خسارت مستقیم وغیر مستقیم اتومبیل به علت انفجار هسته ای
-خسارت عمدی بیمه گذار ، ذینفع یا رانندۀ اتومبیل به آن
-اگرهنگام وقوع خسارت ، رانندۀ اتومبیل فاقد گواهی نامۀ رانندگی باشد
-خسارت اتومبیل به علت بکسل کردن اتومبیل دیگر مگر این که اتومبیل بیمه شده ، مخصوص و مجاز به انجام این کار بوده و اصول و مقررات ایمنی را رعایت کرده باشد
-خسارت لوازم و دستگاه های الکترونیکی و الکتریکی اتومبیل به علت نقص و خرابی درکارکرد آنها
-خسارت اتومبیل به علت تحمل بار بیش از حد مجاز
اطلاعات و اصطلاحات مرتبط با بیمه بدنه اتومبیل
اتومبیل تحت رهن
فرم پیشنهاد در بیمه بدنه معمولاً یک یا چند پرسش درباره وضعیت مالکیت اتومبیل دارد . اگر اتومبیل مورد نظر در رهن بانک ، موسسه یا شخص دیگری باشد یعنی این که تمام یا بخشی از هزینه خرید اتومبیل تحت رهن با وام تأمین شده است . اشخاص وام دهنده مرتهن نام دارند و بیشتر آنها اصطلاحاً ، شرکت لیزینگ هستند . چنین شرکتی وام خرید اتومبیل را در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک اعطا می کند و تا زمان تسویه وام، از نظر بیمه گر، مالک اتومبیل تلقی می شود. بنابراین، در صورت وقوع خسارت برای اتومبیل تحت رهن، شرکت لیزینگ در خسارت قابل پرداخت ذینفع است. این گونه شرکت ها معمولاً برای این گونه اتومبیل ها، بیمه نامه بدنه تهیه می کنند و در اختیار خریدار اتومبیل قرار می دهند. مدت بیمه در این بیمه نامه، متناسب با دوره مستهلک شدن وام خرید اتومبیل، معمولاً بیش از یک سال است .
ارزش بازیافتی یا ارزش لاشه
در بیمه بدنه، تعمیر اتومبیلی که دچار خسارت کلی شده باشد معمولاً ، مقرون به صرفه نیست . البته، چنین اتومبیلی اغلب به دلیل سالم ماندن بعضی از قطعات یا قابلیت بازیافت برخی از قطعات خسارت دیده آن، ارزش اقتصادی دارد و در بازار خرید و فروش می شود. این ارزش اقتصادی یا به اصطلاح، ارزش بازیافتی اتومبیل را کارشناس خسارت در شرکت بیمه تعیین می کند و بیمه گذار اختیار قبول یا رد آن را دارد.
ارزش روز اتومبیل یا ارزش معاملاتی اتومبیل در روز حادثه یا قیمت اتومبیل مشابه در روز وقوع حادثه
در بیمه بدنه، اگر اتومبیل دچار خسارت کلی شود خسارت قابل پرداخت، بر مبنای ارزش اتومبیل دارای مشخصات مشابه با اتومبیل خسارت دیده در تاریخ وقوع حادثه محاسبه خواهد شد. ارزش روز اتومبیل مورد نظر عبارت است از قیمت مورد انتظار از فروش اتومبیل مشابه آن در بازار.
در خسارت کلی، ملاک محاسبه و تسویه خسارت، ارزش معاملاتی اتومبیل در روز حادثه و حداکثر تا مبلغ بیمه آن خواهد.
ارزیاب خسارت
بیمه گذار یا ذینفع در بیمه نامه بدنه ممکن است مقدار خسارت ارزیابی شده در اداره خسارت اتومبیل را قبول نداشته باشد. در این صورت ، یک یا چند نفر کارشناس دیگر در این اداره ، خسارت ارزیابی شده را مجدداً بررسی می کند . اگر با بررسی مجدد خسارات ، اختلاف طرفین درباره مقدار خسارت حل و فصل نشود ارجاع به داوری یک روش دیگر برای حل این اختلاف است . در جریان این داوری ، ارزیاب خسارت اتومبیل می تواند در نقش داور مرضی الطرفین یا داور منتخب بیمه گر یا بیمه گذار ، مقدار خسارت را در ازای حق الزحمه دریافتی از یک یا دو طرف ارزیابی کند . مقایسه کنید با کارشناس خسارت .
ارزیاب خسارت وظیفه بررسی و تحقیق درباره علت و مقدار خسارت و تشخیص میزان تعهد بیمه گر بر طبق شرایط بیمه نامه و مذاکره برای تعدیل و تسویه خسارت اعلام شده را برعهده دارد .پروانه فعالیت ارزیاب خسارت اتومبیل را بیمه مرکزی ایران صادر می کند . برای اطلاع بیشتر ، مراجعه کنید به آیین نامه اعطای پروانه و نحوه فعالیت موسسات ارزیابی خسارت .
در بیمه نامه شخص ثالث ، شخص خسارت دیده و بیمه گر ممکن است درباره مقدار خسارت مالی قابل پرداخت اختلاف داشته باشند . این اختلاف معمولاً از طریق مذاکره و توافق دو طرف درباره روش جبران خسارت حل می شود . در غیر اینصورت ، طبق قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث ، کمیسیون حل اختلاف (مرکب از یک قاضی ، کارشناس بیمه و کارشناس رسیدگی به تصادفات ) به این اختلاف رسیدگی و رأی صادر خواهد کرد .
طرفین قرارداد باید اختلاف خود را تا حد امکان از طریق مذاکره حل وفصل نمایند . اگر اختلاف از طریق مذاکره حل و فصل نشد می توانند از طریق داوری یا مراجعه به دادگاه ، موضوع را حل و فصل کنند.
از بین رفتن اتومبیل
گاهی به علت وقوع حادثه ، خسارت استثنا شده یا خسارت غیر قابل جبران در بیمه نامه ، مانند جنگ و زلزله ، اتومبیل از بین می رود . در این صورت ، قرارداد بیمه خود به خود فسخ می شود . این فسخ غیر ارادی به علت از بین رفتن اتومبیل ، اصطلاحاً انفساخ بیمه نامه نام دارد .
در صورتی که اتومبیل به علت وقوع حوادثی که تحت پوشش این بیمه نامه نیست از بین برود ، بیمه نامه فسخ می شود.
با انفساخ بیمه نامه ، حق بیمه باقی مانده مدت بیمه به صورت روز شمار محاسبه و به بیمه گذار مسترد می شود.
استفاده در خارج از کشور یا پوشش ترانزیت خارج از کشور (تعهدات خارج از کشور)
در بیمه بدنه ؛ درصورت درخواست بیمه گذار ، توافق بیمه گر و در ازای پرداخت حق بیمه اضافی، جبران خسارت احتمالی اتومبیل در زمان استفاده در خارج از کشور نیز تعهد می شود .
بیمه گذار ممکن است در زمان استفاده از اتومبیل در خارج از کشور ، به شخص ثالث خسارت بدنی و یا مالی وارد کند . بیمه نامه شخص ثالث ، خسارات وارد شده در خارج از محدوده جغرافیایی ایران را پوشش نمی دهد. (در ایران ، یک نوع بیمه نامه شخص ثالث برای جبران این گونه خسارات در چند کشور معین ، عرضه و فروخته می شود به نام کارت سبز).
پوشش این بیمه نامه محدود به خسارتهایی است که در محدوده جغرافیایی ایران ایجاد می شود و تعمیم آن به حوادث خارج از کشور ، مشروط به توافق خاص است.
استهلاک لوازم اتومبیل
گاهی به تشخیص کارشناس خسارت ، یک یا چند قطعه اتومبیل خسارت دیده ، باید تعویض شود . اگر مدت معینی از سال ساخت چنین اتومبیلی گذشته باشد از خسارات قابل پرداخت بابت قیمت قطعات تعویض شده ، مقداری با عنوان استهلاک کم خواهد شد . در صورت وقوع خسارت کلی برای اتومبیل ، از خسارت قابل پرداخت استهلاک کم نمی شود .
ملاک تعیین خسارت جزئی اتومبیل ، هزینه تعمیر شامل دستمزد عادله و قیمت روز لوازم تعویضی پس از کسر استهلاک و فرانشیز خواهد بود . میزان استهلاک برای لوازم تعویضی ( به جز شیشه و شیشه چراغ اتومبیل ) ، از شروع پنجمین سال ساخت اتومبیل به بعد و برای هر سال پنج درصد و حداکثر 25 درصد خواهد بود .
خسارت باطری و لاستیک های چرخ اتومبیل به علت وقوع هر یک از خطرات بیمه شده ، تا 50 درصد قیمت نو قابل پرداخت است.
افزایش قیمت اتومبیل یا نوسان قیمت خودرو
بیمه گر تعهد دارد حداکثر تا ارزش روز اتومبیل در تاریخ وقوع حادثه ( به شرط این که بیش از مبلغ بیمه نباشد ) خسارت بپردازد. گاهی به علت افزایش قیمت ها یا تورم ، قیمت اتومبیل در تاریخ وقوع حادثه بیشتر از قیمت آن در تاریخ شروع بیمه (یا بیشتر از مبلغ بیمه است ) در این صورت ، خسارت قابل پرداخت برای جبران خسارت وارد شده کافی نخواهد بود و بیمه گذار زیان خواهد کرد . برای جلوگیری از چنین زیانی ، بیمه گر در ازای دریافت حق بیمه اضافی تعهد می کند تا در صورت افزایش قیمت اتومبیل در مدت بیمه ، خسارت قابل پرداخت (برای جبران خسارت احتمالی ) ، متناسب با این افزایش قیمت محاسبه شود .
اقساط موعد رسیده یا اقساط سر رسید شده
بیمه گران برای ترغیب دارندگان اتومبیل به خرید بیمه بدنه معمولاً، با پرداخت بخشی از حق بیمه به صورت قسطی موافقت می کنند ؛ بدون این که از این بابت، حق بیمه اضافی بخواهند . اقساط حق بیمه باید در تاریخهای معین شده در بیمه نامه و تا پایان مدت بیمه ، پرداخت شود .
اقساط موعد رسیده به اقساطی می گویند که موعد پرداخت آن رسیده است . سایر اقساط حق بیمه ، اصطلاحاً اقساط موعد نرسیده تلقی می شود .
اگر پرداخت حق بیمه به صورت قسطی باشد و بیمه گذار یک یا چند قسط از اقساط موعد رسیده حق بیمه را نپردازد بیمه گر می تواند بیمه نامه را فسخ نماید . اگر بیمه گر بیمه نامه را فسخ نکرده باشد در صورت وقوع حادثه، پرداخت خسارت تابع شرایط خصوصی بیمه نامه خواهد بود.
انتقال و واگذاری حقوق بیمه گذار به بیمه گر بر اساس اصل جانشینی
اگر اتومبیل بیمه شده ، به علت تقصیر راننده یا مالک اتومبیل فاقد بیمه نامه شخص ثالث یا هر شخص دیگر ، خسارت ببیند یکی از شرایط عمومی بیمه نامه بدنه برای پرداخت این خسارت ، انتقال حقوق بیمه گذار به بیمه گر است . بیمه گران معمولاً ، رضایت نامه بیمه گذار از این انتقال حقوق را اخذ می نمایند .
بیمه گر در حدودی که خسارت وارد شده را قبول یا پرداخت می کند در مقابل اشخاص مسئول وقوع حادثه یا خسارت ، جانشین بیمه گذار خواهد بود . بیمه گذار موظف است از هر عملی که اقدام بیمه گر را علیه مسئول خسارت مشکل یا نامقدور می سازد خودداری نماید . در غیر اینصورت ، بیمه گر می تواند خسارت را نپردازد یا در صورت پرداخت خسارت ، حق استرداد آن را از بیمه گذار خواهد داشت.
انتقال مالکیت اتومبیل
اگر در مدت بیمه ، مالک اتومبیل تغییر کند از نظر بیمه گر انتقال مالکیت انجام شده است . در بیمه نامه شخص ثالث انتقال گیرنده یا مالک جدید موظف نیست که انتقال مالکیت را به بیمه گر اعلام کند مگر این که نوع استفاده اتومبیل تغییر کرده باشد . در بیمه بدنه ، بر خلاف بیمه شخص ثالث ، با انتقال مالکیت اتومبیل ، بیمه گذار یا مالک اولیه آن مجاز است که بیمه نامه را فسخ کند .
در صورت انتقال مالکیت اتومبیل به هر نحو قانونی ، بیمه گذار می تواند بیمه نامه را فسخ و حق بیمه باقی مانده مدت بیمه را مسترد نماید . در صورت عدم فسخ بیمه نامه ، اگر مالک جدید به تعهدات بیمه گذار در مقابل بیمه گر عمل نماید تعهدات بیمه گر در قبال مالک جدید ادامه خواهد یافت اما اگر انتقال مالکیت پس از وقوع حادثه ای باشد که به بیمه گر اعلام نشده است بیمه گر در مقابل مالک جدید ، مسئولیتی برای جبران خسارتهای وارده قبلی نخواهد داشت.
بیمه نامۀ بدنه فقط به استناد اظهارات متقاضی درفرم پیشنهاد بیمه صادر نمی شود و اتومبیل پیشنهاد شده برای بیمه بازدید خواهد شد . این عمل یا اصطلاحاً ، بازدید اولیه به چند دلیل انجام می شود. اولاً ، کارشناس بازدید با دیدن ومطابقت مشخصات اتومبیل (مانند شمارۀ شاسی و موتور) با مندرجات کارت شناسایی آن و مشخصات اظهار شده، اصالت اتومبیل را احراز می کند. ثانیاً ، چون اصل بر بیمه کردن سالم ودارای کیفیت مناسب برای رانندگی است با این بازدید، از سلامت اتومبیل پیشنهاد شده برای بیمه اطمینان حاصل می شود. ثالثاً ، بازدید اولیه ممکن است به دلایلی مانند تشدید خطر، ارزش غیر متعارف لوازم اضافی دراتومبیل و یاتغییر در مشخصات، بیمه گر را از بیمه کردن آن باز دارد. سرانجام ، با بازدید اولیه ، ارزش روز اتومبیل در بازار برآورد می شود تا متقاضی بیمه در صورت لزوم و تمایل، ارزش اظهار شده در فرم پیشنهاد بیمه را مورد تجدید نظر قرار دهد.
نتایج مشاهدات کارشناس بازدید دریک فرم چاپی درج می شود. تجدید بیمه نامۀ بدنه مستلزم بازدید مجدد اتومبیل نیست مگر این که در آن تغییراتی مانند افزودن لوازم اضافی انجام شده یا ارزش اتومبیل به طور غیر متعارف بالا رفته باشد.
بازدید ازاتومبیل خسارت دیده ای که تعمیر شده است اصطلاحاً ، بازدید سلامت نام دارد. دربیمۀ بدنه، کسب اطمینان از تعمیر لوازم خسارت دیدۀ اتومبیل به این دلیل است که در باقی ماندۀ مدت بیمه، جبران خسارت احتمالی مجدد به لوازم تعمیر شده کماکان در تعهد بیمه گر باشد. درغیر اینصورت ، درخواست جبران چنین خسارتی پذیرفته نخواهد شد. بازدید سلامت را کارشناس خسارت انجام می دهد.
دربیمۀ شخص ثالث ، پرداخت خسارتی بالاتر از یک مقدار معین با این شرط است که اتومبیل خسارت دیده ، تعمیر و بازدید سلامت شده باشد.
ادارۀ خسارت بدنه و ادارۀ خسارت مالی شخص ثالث، معمولاً یک فهرست از تعمیرکاران طرف قرارداد شرکت بیمه یا اصطلاحاً، تعمیرکاران مجاز را در اختیار دارند. درصورت تمایل بیمه گذار، شخص ثالث خسارت دیده یا بیمه گر ، اتومبیل خسارت دیده برای تعمیر به یکی از این تعمیرکاران معرفی می شود.
بیمه گر می تواند به جای پرداخت نقدی خسارت ، اتومبیل را در مدتی که عرفاً کمتر از آن میسر نیست تعمیر کند یا درعوض آن اتومبیل مشابهی را به تملک بیمه گذار درآورد.
دربیمۀ بدنه، خسارت کلی آن است که هزینۀ نجات و تعمیر و تعویض لوازم خسارت دیدۀ اتومبیل ، بلافاصله پس از وقوع حادثه، بیش از 75 درصد ارزش روز اتومبیل مشابه باشد. چنین اتومبیلی معمولاً ارزش بازیافتی دارد. اگر بیمه گذار ارزش بازیافتی تعیین شده را بپذیرد خسارت قابل پرداخت برابر است با تفاوت ارزش روز اتومبیل با ارزش بازیافتی آن، پس از کم کردن فرانشیز و افزودن هزینۀ نجات و حمل.
دربیمۀ بدنه، اگر خسارت اتومبیل مطابق با تعریف خسارت کلی نباشد خسارت جزئی تلقی خواهد شد.
ارزش بازیافتی اتومبیل را بیمه گر تعیین می کند. درصورت عدم موافقت بیمه گذار با ارزش تعیین شده، بیمه گر پس از تملک اتومبیل وانتقال سند، خسارت را پس از کم کردن فرانشیز و سایر کسور و افزودن هزینه های متعارف نجات و حمل خواهد پرداخت.
با پرداخت خسارت کلی ، قرار داد بیمه پایان می یابد. اگر مدت این قرارداد بیش از یک سال باشد حق بیمۀ دریافت شده بابت سال های بعد به بیمه گذار برگشت داده می شود.
درجریان بازدید وبررسی خسارت جزئی اتومبیل، تعمیرات لازم برای رفع این خسارت تعیین می شود. کارشناس خسارت با داشتن اطلاعات روز آمد دربارۀ دستمزد تعمیرات مختلف در بازار مانند صافکاری ، نقاشی، مکانیکی، آهنگری، جلوبندی، باطری سازی ، تودوزی، اتاق سازی، شاسی کشی، پرس وتراشکاری، فهرست این تعمیرات وهزینۀ هریک را دریک فرم چاپی درج می کند. دستمزد تعمیرات مشمول کسر استهلاک نمی شود.
در فرم پیشنهاد بیمه و بیمه نامۀ شخص ثالث و بدنه، سال ساخت اتومبیل اظهار و درج می شود. در بیمۀ بدنه، اتومبیل نو یا اصطلاحاً اتومبیل صفر کیلومتر معمولاً مزیت تخفیف در حق بیمه دارد . علاوه بر این ، اتومبیل هایی که مدت معینی از سال ساخت آنها گذشته باشد، حق بیمۀ بیشتری خواهند داشت. بیمه گران ، اتومبیل قدیمی و با سال ساخت بیش از مدت معین را بیمۀ بدنه نمی کنند مگر این که اتومبیل موردنظر دارای شرایط خاصی باشد.
پس از وقوع حادثه برای اتومبیل ، ممکن است لوازم وقطعات آن به سرقت برود. دربیمۀ بدنه، جبران خسارت ناشی از سرقت پس از حادثه درتعهد بیمه گر قرار ندارد مگر این که بیمه گذار ، در ازای این تعهد، حق بیمۀ اضافی بپردازد.
سرقت از اتومبیل، ممکن است به خاطر سرقت لوازم آن باشد. سرقت لوازم به دو شکل انجام می شود. برای اطلاع از شکل اول، نگاه کنید به سرقت درجا. درشکل دوم، سارق اتومبیل را از محل توقف آن جابجا می کند، تمام یا بخشی از لوازم آن را می رباید و اتومبیل را رها می کند. در بیمۀ بدنه، جبران خسارت سرقت جزئی درتعهد بیمه گر است.
جبران خسارت های وارد به اتومبیل و هزینه های مربوط به شرح زیر در تعهد بیمه گر خواهد بود:
درصورتی که به علت عمل دزدی و یاشروع به دزدی ، به اتومبیل و یا وسایل اضافی آن که دربیمه نامه درج شده است خسارت وارد شود.
گاهی اتومبیل بی آن که ازمحل توقف آن حرکت داده شود برخی ازقطعات و لوازم آن به سرقت می رود. این نوع سرقت، اصطلاحاً سرقت درجا نام دارد. مقایسه کنید با سرقت کلی، سرقت جزئی. معمولاً دربیمۀ بدنه، جبران خسارت قطعات و لوازم به سرقت رفته در سرقت درجا در تعهد بیمه گر نیست. اما خسارت وارده به اتومبیل درجریان این سرقت، مانند هزینۀ تعویض شیشۀ خرد شده پرداخت می شود. البته، در ازای پرداخت حق بیمۀ اضافی، خسارت قطعات و لوازم به سرقت رفته در جریان سرقت درجا بیمه می شود.
خسارت ناشی از سرقت قطعات ولوازم اتومبیل، برای هرقطعه یا لوازم فقط یک بار قابل پرداخت است مگر این که با موافقت بیمه گر و رعایت شرایط بیمه نامه، با دریافت حق بیمۀ مجدد، بیمۀ قطعات و لوازم تعویضی ، پذیرفته شود.
سرقت اتومبیل یا سرقت لوازم آن یکی از خسارات تحت پوشش دربیمۀ بدنه است. سرقت اتومبیل ، سرقت کلی نام دارد. برای اطلاع از دیگر انواع سرقت از اتومبیل، نگاه کنید به سرقت جزئی اتومبیل، سرقت درجا. بررسی و پرداخت خسارت سرقت کلی، درمقایسه با دیگر خسارات اتومبیل شرایط متفاوتی دارد.
مهلت پرداخت خسارت درمورد سرقت کلی ، 90 روز است که از تاریخ اعلام خسارت شروع می شود. درصورت پیدا نشدن اتومبیل در این مدت، خسارت به موجب شرایط بیمه نامه پرداخت می شود.
قبل از پرداخت خسارت مربوط به سرقت کلی، سند مالکیت اتومبیل باید به بیمه گر انتقال داده شود.
اگر تا یک سال پس از پرداخت خسارت اتومبیل سرقت شده و انتقال مالکیت آن به بیمه گر ، این اتومبیل پیدا شود بیمه گر موظف است آن را با رعایت آیین نامۀ بازیافت خسارت بفروشد و سهم بیمه گذار از مبلغ بازیافتی را با توجه به مقدارکسر شده از خسارت پرداختی به او بپردازد.
طبق آمار حوادث رانندگی، رانندگان پایین تر و بالاتر از یک سن معین یا اصطلاحاً، رانندگان جوان و مسن، به طور متوسط سابقۀ خسارتی بدتری دارند. بنابراین، بیمه گران نرخ حق بیمۀ اتومبیل و یاخسارت قابل پرداخت را با توجه به عامل سن راننده نیز تنظیم می کنند.
شاسی یک چارچوب یا زیرساخت فلزی است که اتاق اتومبیل روی آن قرار می گیرد. شاسی یکی از قطعات اصلی اتومبیل تلقی می شود. هر شرکت سازندۀ اتومبیل ، شماره ای را روی شاسی حک می کند. این شماره با عنوان شمارۀ شاسی درکارت شناسایی اتومبیل درج می شود ویکی از مشخصات اتومبیل در بیمه نامه است.
درجریان بازدید اولیه و بازدید سلامت اتومبیل ، اصالت شمارۀ شاسی از طریق مطابقت آن با شمارۀ مشابه درکارت شناسایی اتومبیل کنترل می شود.
با مراجعۀ بیمه گذار و یا شخص زیان دیده به ادارۀ خسارت شخص ثالث یا ادارۀ خسارت بدنه، ابتدا مشخص می شود که درچارچوب شرایط بیمه نامه، آیا جبران خسارت اعلام شده در تعهد بیمه گر است.
سپس، آنها باید علاوه بر تکمیل فرم اعلام خسارت، مدارکی را دراختیار این اداره قرار دهند. رسیدگی اولیه به خسارت اعلام شده و دیدن یا اخذ و کنترل این مدارک را کارشناس پذیرش انجام می دهد. برای اطلاع از وظایف دیگر کارشناسان ادارۀ خسارت بدنه یا شخص ثالث ، نگاه کنید به کارشناس خسارت، کارشناس محاسب.
شرط بیمه نامۀ شخص ثالث و بیمه نامۀ بدنه در بارۀ بررسی خسارت اتومبیل این است که فرم اعلام خسارت تکمیل و مدارک لازم ارائه شود . برای اطلاع بیشتر ، نگاه کنید به کارشناس پذیرش . سپس ، با بازدید اتومبیل خسارت دیده، مقدار خسارت ارزیابی خواهد شد. این کار را کارشناس خسارت انجام می دهد.
درجریان بازدید اتومبیل خسارت دیده ، کارشناس خسارت دستمزد تعمیرات و یا تعداد، مقدار یا ارزش اقلام مشخصی را در روی یک فرم چاپی درج می کند. علاوه بر این، برای اطلاع از اقلام مذکور ونحوۀ محاسبۀ آن برای مثال، نگاه کنید به تعداد حادثه، دستمزد تعمیرات ، لوازم فرسوده، هزینۀ ایاب وذهاب. کارشناس خسارت با ترکیب اقلام معین شده، مقدار خسارت را ارزیابی می کند. در صورت اعتراض بیمه گذار ، شخص خسارت دیده یا ذینفع بیمه نامه دربارۀ خسارت ارزیابی شده، شرطی در بیمه نامه، نحوۀ حل و فصل اختلاف طرفین را مشخص کرده است. نگاه کنید به ارزیاب خسارت.
درادارۀ خسارت بدنه، پس از بازدید اتومبیل خسارت دیده، مقدار خسارت کلی یا جزئی آن ارزیابی و گزارش می شود. پس از این اقدام کارشناس خسارت، کارشناس دیگری با عنوان کارشناس محاسب مقدارخسارت قابل پرداخت را محاسبه می کند. او براساس شرایط عمومی در بیمه نامۀ اتومبیل موردنظر ، وجه یا وجوهی مانند فرانشیز را از خسارت ارزیابی شده کم می کند. برای اطلاع بیشتر ، نگاه کنید به استهلاک لوازم اتومبیل، اقساط موعد رسیده. درمقابل ، هزینۀ احتمالی برای نجات و حمل اتومبیل خسارت دیده، به خسارت ارزیابی شده اضافه می شود.
به علت وقوع خسارت ، گاهی اتومبیل خسارت دیده دچار کاهش قیمت می شود. به عبارت دیگر، چنین اتومبیلی پس از انجام تعمیرات لازم در مقایسه با اتومبیل مشابه که تاکنون خسارت ندیده است با قیمت کمتری خرید و فروش می شود. این کاهش قیمت اصطلاحاً ، کاهش ارزش اتومبیل نام دارد. در بیمۀ بدنه، جبران خسارت ناشی از هر نوع کاهش ارزش اتومبیل درتعهد بیمه گر نیست. مگر این که دربیمه نامه به طریق دیگری توافق شده باشد.
اشیایی که شخص به غیر از شرکت سازندۀ اتومبیل ، بعداً در داخل یا روی آن نصب کرده باشد لوازم اضافی تلقی می شود. این لوازم برای مثال، عبارتند از باربند، سیستم صوتی و تجهیزات جانبی آن و دزدگیر یا لوازم جایگزین لوازم اصلی مانند رینگ، لاستیک پهن، باله و چراغ. فرم پیشنهاد بیمۀ بدنه معمولاً قسمتی برای اظهار این لوازم دارد. کارشناس بازدید، ارزش لوازم اضافی را برآورد ودریک فرم چاپی درج می کند.
تعمیر اتومبیل درموارد خسارت جزئی، ممکن است مستلزم تعویض بعضی از لوازم خسارت دیده با لوازم جدید باشد . این لوازم جدید اصطلاحاً، لوازم تعویضی نام دارد. نگاه کنید به لوازم فرسوده.
کارشناس خسارت پس از تشخیص لوازم خسارت دیدۀ فرسوده، لوازم تعویضی وقیمت روز آنها را در یک فرم چاپی درج می کند. در بیمۀ بدنه و شخص ثالث، قیمت روز لوازم تعویضی یکی از اقلام خسارت جزئی و قابل پرداخت اتومبیل را تشکیل می دهد.
تعمیر اتومبیل درموارد خسارت جزئی ، گاهی مستلزم تعویض بعضی از لوازم خسارت دیده است. این لوازم، با عنوان لوازم فرسوده، ممکن است دارای ارزش اقتصادی و قابل فروش در بازار باشد. در جریان بازدید اتومبیل خسارت دیده ، ارزش لوازم فرسوده تعیین و از خسارت قابل پرداخت کم می شود. درصورت مخالفت بیمه گذار یا شخص زیان دیده با ارزش تعیین شده ، پس از تعمیر اتومبیل و نصب لوازم جدید، لوازم فرسوده باید به ادارۀ خسارت شخص ثالث یا بدنه تحویل داده شود.
دربیمۀ بدنه، جبران خسارت تحت پوشش تا مقدار معینی در تعهد بیمه گر است. این تعهد اصولاً باید با ارزش روز اتومبیل برابر باشد مگر اینکه درفرم پیشنهاد بیمه، مبلغ کمتر از آن اظهار شده باشد. کارشناس بازدید ارزش اتومبیل را برآورده می کند و درصورت موافقت بیمه گذار ، این برآورد با عنوان مبلغ بیمه در بیمه نامه درج خواهد شد.
اگرمبلغ بیمه کمتر از ارزش اتومبیل در روز وقوع حادثه باشد بیمه گر فقط به نسبت مبلغ بیمه به قیمت واقعی اتومبیل در تاریخ وقوع حادثه، مسئول جبران خسارت خواهد بود.
به علت خسارت وارد شده به اتومبیل ، اغلب بیمه گذار نمی تواند مدتی از آن استفاده کند و به ناچار، بابت ایاب وذهاب در این مدت ، هزینه ای را متحمل می شود. درصورت تمایل بیمه گذار واظهار آن درفرم پیشنهاد بیمۀ بدنه، این هزینۀ ایاب و ذهاب احتمالی در ازای دریافت حق بیمۀ اضافی بیمه می شود. با برآورد مدت لازم برای تعمیر اتومبیل خسارت دیده، تعداد روزهای مشمول پرداخت این هزینه تعیین می شود.
دربیمۀ بدنه، مخارج انجام شده توسط بیمه گذار برای جلو گیری از افزایش خسارت اتومبیل، مانند هزینۀ کپسول آتش نشانی برای اطفای حریق در اتومبیل حادثه دیده، هزینۀ نجات نام دارد. علاوه بر این، اتومبیل گاهی چنان خسارت می بیند که انتقال آن به تعمیرگاه، مستلزم استفاده از وسیلۀ یدک کش مانند چرثقیل و پرداخت هزینۀ حمل است.
بیمه گذار موظف است برای جلوگیری از وقوع حادثه وتوسعۀ خسارت ویا نجات اتومبیل و لوازم همراه آن، اقدامات و احتیاط های لازم را که هرکس عرفاً از مال خود می کند به عمل آورد. اگر ثابت شود که بیمه گذار عمداً از انجام این اقدامات خود داری نموده است بیمه گر می تواند به نسبت تأثیر قصور بیمه گذار، خسارت پرداختی را کم کند.
هزینه های متعارف بیمه گذار برای نجات اتومبیل خسارت دیده و جلوگیری از توسعۀ خسارت وانتقال آن به نزدیک ترین محل مناسب برای تعمیر آن، حداکثر تا 20 درصد کل خسارت وارد شده قابل جبران خواهد بود.